Parodontitis: sluipmoordenaar in je mond

Je gebit is een belangrijke schakel in je algehele gezondheid. Het gaat dan niet alleen om je tanden en kiezen, maar ook, en misschien wel vooral, om je tandvlees. Gezond tandvlees vormt de basis van een gezond gebit. Als tandvleesontsteking niet op tijd wordt ontdekt en behandeld, kan parodontitis ontstaan. En dan ben je pas echt ver van huis…

Lees ook
Tips voor een mooi gebit

Iedereen heeft bacteriën in de mond. Zij hechten zich aan tanden en kiezen en vormen dan een kleverig laagje: tandplak. Het ontstaat zelfs als je niet zou eten en drinken. Het valt bijna niet op, want tandplak heeft vrijwel dezelfde kleur als je tanden en kiezen. Gelukkig kun je het in principe makkelijk verwijderen met een tandenborstel. We weten allemaal wel dat we goed moeten poetsen. Wat minder bekend is, is dat je vooral op wat latere leeftijd ineens een stuk vatbaarder blijkt voor die vervelende parodontitis: een aandoening die je kaakbot wegvreet.

Hoe gaat dat in z’n werk? Tandplak die blijft zitten, kan verkalken tot tandsteen. Dat haal je zelf niet zo makkelijk weg, want het zit stevig vast aan tanden en kiezen; meestal op de grens van het tandvlees en het tandoppervlak. Je ziet het wel beter zitten: tandplak heeft een witgele kleur. Door kleurstoffen uit wat je eet en drinkt en vooral door roken, kan het tandsteen een bruine en zelfs zwarte kleur krijgen. Met speciale instrumenten kan de tandarts of mondhygiënist tandsteen verwijderen.

De grens tussen het tandvlees en het tandoppervlak is een gevaarlijke plek in de mond, die lastig schoon te houden is. Bacteriën zijn dol op tandsteen; ze kunnen zich er fijn in nestelen. En dan ontstaat er in veel gevallen tandvleesontsteking. Het vervelende is: je hebt meestal geen klachten en het is moeilijk te zien. Er zijn wel enkele signalen (maar niet altijd!): je tandvlees is rood, gezwollen, slap, enigszins glanzend en het sluit niet meer strak aan om de tanden en kiezen. Een ander signaal: na het poetsen of stoken bloedt het tandvlees.

Ontstoken tandvlees is de voorbode van parodontitis. Het wordt het tweede stadium van tandvleesontsteking genoemd. Niet alleen je tandvlees is ontstoken, maar ook de vezels en het kaakbot worden aangetast. De pockets – de ruimte tussen je tandvlees en je tanden en kiezen – worden dieper en dieper. Hier nestelen zich steeds meer bacteriën die niet bereikbaar zijn met een tandenborstel.

Het vervelende van zowel ontstoken tandvlees als parodontitis is dat het zo lang onopgemerkt kan blijven. Je hebt zelden pijnklachten en je ziet het ook niet heel goed. Terwijl parodontitis enorme gevolgen kan hebben: uiteindelijk verlies je de aangetaste tanden en kiezen. Het is dus heel belangrijk dat de aandoening behandeld wordt. Genezen kan helaas niet: de schade die is ontstaan aan tandvlees en het kaakbot kan niet meer worden hersteld. Maar door een goede behandeling kan verdere aantasting wel worden voorkomen. De behandeling bestaat uit een goede mondhygiëne, gebitsreiniging door een mondhygiënist en, in ernstige gevallen, door een flapoperatie, waarbij het tandvlees wordt losgemaakt van tanden en kiezen om alle tandplak en tandsteen eronder te kunnen verwijderen.

Tandvleesontsteking en parodontitis komt niet bij iedereen voor. Het is nog niet helemaal duidelijk waar dat aan ligt. Het heeft te maken met de samenstelling van je speeksel en inmiddels is bekend dat niet iedereen dezelfde bacteriën in de mond heeft; bij sommige mensen zijn die bacteriën agressiever. Ook gezondheid, weerstand, leefgewoonten, bepaalde medicijnen en erfelijkheid spelen een rol bij het krijgen van parodontitis. Je hebt ook een verhoogde kans door stress, diabetes mellitus en, met stip op 1, roken.