Help, een hernia! Platliggen, opereren, wat moet ik doen?

Rugpijn, iedereen heeft er weleens last van. Meestal gaat het vanzelf weer over. Maar vaak ook niet. En soms schiet het er zomaar in en verga je echt van de pijn. Dat kan zomaar een hernia zijn. Het overkomt zo’n 75.000 Nederlanders per jaar.

Lees ook:
Zo krijg jij een sterke rug

In elk geval niet zomaar een voorbijgaande rug(spier)pijn nadat je net even te veel van je lijf en leden gevergd hebt. Voor een hernia is meer nodig. Slijtage, om het maar even populair te zeggen. Komt ongeveer hier op neer: je ruggengraat wordt ouder. De wervels (beweegbare botschijven) waaruit hij bestaat hebben een soort meebewegende stootkussentjes ertussen, de tussenwervelschijven. Die drogen uit als je ouder wordt. De stevige buitenkant kan wat gaan barsten. En dan kan het gebeuren dat het zachte binnenste een beetje naar buiten stulpt, tegen een zenuw aandrukt en je met een flinke pijn opzadelt. Dit kan trouwens ook door een ongeluk of door overbelasting gebeuren, dus helemaal leeftijdsgebonden is een hernia niet.

Dat weet je niet altijd meteen. Niet iedereen met een hernia vergaat namelijk van de pijn. Dus bij rugklachten is het altijd goed om even langs de dokter te gaan. Maar als je pijn in je onderrug hebt, die ook nog eens uitstraalt naar één  bil of been, heb je goeie kans dat je met een hernia te maken hebt. Helemaal zeker weet je het pas als er een MRI-scan is gemaakt. Daarop zouden de uitstulping en de beknelde zenuw goed te zien moeten zijn.

Vroeger zou je meteen veroordeeld worden tot minstens zes weken plat op je rug liggen, liefst zonder hoofdkussen. Er werd lang gedacht dat als je je wervels maar niet belastte, het vanzelf wel weer over zou gaan. Inmiddels weten we beter: juist bewegen helpt! Natuurlijk niet meteen weer naar de sportschool rennen (nou ja, strompelen) voor een ‘extreme work-out’. Wel: gewoon alledaagse dingen doen, wat wandelen, stukje fietsen, een beetje huishouden, voorzichtig tuinieren. Alles om de boel maar soepel te houden, zodat de hernia als het ware zichzelf wegwerkt.

Vanwege de pijn ga je vaak geforceerd (rechtop) lopen of op een voor jou ongewone manier zitten. Dan kun je weer andere klachten krijgen. Daarom adviseren artsen vaak om wel pijnstillers te nemen en in ernstige gevallen ook spierontspanners. Anders ben je straks verder van huis, met nog meer klachten. Ruim driekwart van de hernia’s lopen op die manier goed af; de pijn wordt langzaamaan minder, je kunt vrijer bewegen en na drie maanden ben je er vrij van. In de tussentijd willen fysiotherapie, pilates en zoals gezegd af en toe een pijnstiller ook wel helpen.

Maar in een klein aantal gevallen werkt dit alles niet. Als er na acht weken (de richtlijn, tenzij) nog geen verbetering is, moet je aan opereren gaan denken. Bij helse pijn, of uitval van functies, beslist de arts of er (eerder) ingegrepen moet worden. Dat kan onder algehele narcose, of gedeeltelijke verdoving. Via een klassieke open operatie (circa drie dagen ziekenhuis), of via een klein sneetje met micro tube discectomie (MTD), waarbij je na een dag en een nacht in het ziekenhuis alweer naar huis mag.

Meestal niet. Maar het kan gebeuren dat er nabloedingen of ontstekingen ontstaan. Ook blaasontsteking en trombose (aderverstopping) kunnen voorkomen. Is het ruggenmergvlies beschadigd door de operatie, dan kun je (tijdelijk) hoofdpijn ervaren. En je kunt moeite krijgen met de controle over je plas als de zenuwen naar je blaas en/of je darmen beschadigd raken.

Meestal ben je na zo’n operatie niet voorgoed van de pijn af. De beenpijn is vaak wel weg, maar er is gerede kans dat de rugpijn blijft. En soms lukt het helemaal niet om een eind aan alle pijn te maken. Dus als de huisarts of de specialist zegt ‘doe maar niet’, doe het dan ook maar niet. Er is zelfs kans dat een niet gewenste operatie de klachten verergert. Goede informatie vind je onder meer op de website Zorg voor beweging.

Lees ook:
Daarom is koud afdouchen gezond