Eerste hulp bij pestinsecten

De zomer is zalig voor stekende en bijtende insecten, want wij mensen geven ons weer lekker bloot. Korte broek, blote armen, en hup naar buiten. En dan word je gestoken… Dit moet je doen bij de drie meest voorkomende pestinsecten.

In 2000 kwam de tijgermug alleen voor rond de Middellandse Zee, nu heeft hij zijn leefgebied al uitgebreid tot aan de Atlantische kust van Frankrijk, de Vogezen en Noord-Frankrijk. En ook in Nederland is hij alleen al in juni op vijf plaatsen opgedoken, waaronder Weert, Hardenberg en Amstelveen. De oorspronkelijk uit Azië afkomstige muskiet voelt zich kennelijk uitstekend thuis in onze contreien. Deze Aedes albopictus, een klein gestreept opdondertje met een behoorlijk pijnlijke en jeukende steek, is niet alleen irritant, maar tevens de overbrenger van een aantal onaangename en gevaarlijke ziektes bij mensen, zoals gele koorts, chikungunya en dengue (knokkelkoorts).

Ook op honden en katten brengt dit mugje ziektes over, zoals dirofilariose, ook wel bekend als hartworm. De muggenlarven kruipen onder de huid en banen zich een weg naar het hart: het huisdier krijgt last van hart- en ademhalingsmoeilijkheden, die dodelijk kunnen aflopen. Een adequate behandeling is er amper. Voorkomen dus, door huisdieren preventief medicatie te geven (wormenkuur), ze aan het begin van de avond – als de mug het actiefst is – binnen te houden en wandelingen door broeierig en drassig gebied te mijden.

Ook jij moet alert zijn op pestinsecten aan het begin van de avond. Je kunt je het beste beschermen tegen muggen door lange mouwen en broeken te dragen en je goed in te smeren met een tropisch anti-muggenmiddel, bij voorkeur met DEET erin. Toch gebeten? Vooral niét krabben – dat geeft enorme pijnlijke en hels jeukende bulten – maar deppen met een beetje ammoniak. Na een minuut of tien houdt de jeuk wel weer op en het kleine bultje verdwijnt vanzelf.

Stilstaand water is de ideale omgeving voor pestinsecten, als muggen. Ze leggen er hun larven in. Een paar dagen zon na een regenachtige periode en een nieuwe populatie is geboren. Zorg dus dat je in en om het huis geen plasjes water laat staan. Maak goten schoon, kieper de regenton om, leeg ‘vergeten’ emmers, gieters en in onbruik geraakte bloembakken en onderschoteltjes, en kijk ook eens in kelders en schuurtjes of er niks stilletjes staat te verdampen.

Lekker gewandeld in de vrije natuur? Goede kans dat je met een teek thuis komt. Deze pestinsecten huizen in hoog gras en laag (struik)gewas, dus blijf in het bos op de paden en struin niet door een heideveld of weiland. Kijk jezelf na thuiskomst altijd goed na op tekenbeten, want een teek kan nare ziektes overbrengen, met name de Ziekte van Lyme. De ellende is dat je een teek niet snel ontdekt: het beestje is 1-3 mm groot en de beet is pijnloos, maar een klein zwart stipje op de huid kan een teek zijn.

Controleer vooral oksels, liezen, knieholtes, bilspleet, nek en achter de oren. Verwijder een teek zo snel mogelijk met een puntig pincet of een tekentang (te koop bij drogist en apotheek) en maak het wondje schoon met alcohol. Ook niet vergeten: nadat je een teek hebt ontdekt óók je kleren wassen, minstens 30 minuten op 60 graden.

Lukt het je niet om de teek te verwijderen, ga dan naar de huisarts. Ook als de teek wat langer dan 24 uur in de huid zit, als na enkele dagen tot weken een verkleuring of rode vlek rond de tekenbeet of op een andere plek van je lichaam ontstaat, als je na dagen tot maanden griepachtige verschijnselen krijgt, gewrichtsklachten, uitstralende pijn of krachtverlies: altijd naar de huisarts gaan want dat kan allemaal duiden op de Ziekte van Lyme en dan is een antibioticakuur noodzakelijk.

Een wespensteek komt redelijk vaak voor, want wespen zijn vrij agressief, zeker als ze zich bedreigd voelen. Dat is vrij snel: je hoeft maar in z’n richting te slaan. Niet doen dus, gewoon een beetje wegduiken is beter. En vooral even wegblijven bij je zoete drankje of ijsje. Let vooral goed op met blikjes frisdrank, want wespen kruipen daar graag in. Als je dan een slok neemt, kan de wesp in je keel steken. Laat frisdrank dus nooit open staan en leg er iets overheen, zodat er geen wesp in kan. Een wespensteek geeft een scherpe, brandende pijn en jeukt. De huid wordt meteen rood en zwelt op. Niet krabben, maar betten met ammoniak, citroen, azijn, een speciale anti-jeukzalf of een ijsklontje. Meestal verdwijnen de symptomen na enkele uren vanzelf.