Het is best confronterend om je ouders te zien verouderen. Tachtig, negentig, honderd… Sommigen halen het met gemak en op hun dooie akkertje, maar steeds meer ouderen (en hoe ouder hoe meer) krijgen te maken met geheugenproblemen – vaak de aanloop naar de ziekte van Alzheimer – of worden geconfronteerd met een andere vorm van dementie.
Als we Alzheimer Nederland mogen geloven, neemt de ziekte door de dubbele vergrijzing epidemische vormen aan. Je zou er bang van worden en dat is ook de bedoeling: Alzheimer Nederland is een belangenvereniging en staat dus te popelen om ook jouw belangen of die van je ouders te behartigen. Maar wat kun je anders doen dan van de schrik in de ontkenning schieten als een van je ouders de diagnose dementie krijgt? Laat het even bezinken en probeer vervolgens onder ogen te zien dat er geen weg terug is waar het deze volksziekte betreft. Je zult niet alleen moeten leren anders om te gaan met je vader of moeder, maar in veel gevallen ook moeten gaan mantelzorgen, wellicht voor het eerst inje leven. Gelukkig zijn velen je hierin voorgegaan en kun je je voordeel doen met de ervaringen van anderen. Lees vooral Een andere kijk op dementie.
En wij?
Hoe moeilijk het ook is om je ouders, ondanks alle goede zorgen en al je inspanningen, geestelijk en lichamelijk steeds verder te zien aftakelen; het is nog lastiger om tot je door te laten dringen dat jouzelf een dergelijk lot ook weleens beschoren zou kunnen zijn. Onze generatie is waarschijnlijk nog ‘vatbaarder’ voor welvaartziekten dan onze ouders dat waren of zijn, en als we daarnuniet iets aan proberen te veranderen, kunnen we vroeg of laat wel eens in hetzelfde schuitje belanden.
Wie dan leeft, dan zorgt
Er valt iets voor te zeggen om gods water over gods akker te laten stromen en wel te zien waar het schip (van onze lichamelijke en geestelijke gezondheid) strandt. En als we daarvoor kiezen, mogen we ons niet beklagen over de gevolgen op ons welzijn, op onze zelfstandigheid.Wachten tot ‘dan’ is net zoiets als wachten tot Sint Juttemis. Je kunt het wel doen, maar veel zal het niet opleveren. Is dat erg? Het hangt ervanaf. Ben je iemand die ‘meegaat met de flow’ dan is het helemaal niet erg. Je neemt het leven zoals het zich aandient en de dingen zoals ze zijn. Ook aftakeling, zowel fysiek als geestelijk; ook afhankelijkheid en (uiteindelijk totale) zorgbehoefte. Maar zo gemakkelijk gaat dat niet. De moderne mens heeft veel noten op zijn zang, wenst zelfregie, wil zijn leven op eigen voorwaarden inrichten. En die levensvisie botst op de rauwe werkelijkheid van dementie, die juist hulpbehoevendheid met zich meebrengt; gebrek aan zelfregie en gebrek aan besef van de voorwaarden waaraan je ooit dacht dat je leven moest voldoen.
Onderzoek
Uit onderzoek is gebleken dat welvaartsziekten, waartoe ook de ziekte van Alzheimer behoort, al in een veel vroeger stadium in ons postvatten dan dat de symptomen zich kenbaar maken. Tien tot vijftien jaar waarin je soms wat vage, zowel lichamelijk als mentale klachten hebt als vermoeidheid, stressgevoeligheid, hoofdpijn, gespannenheid. Allemaal zaken waar iedereen wel eens mee te maken heeft en waarvoor je vaak niet de moeite neemt een arts te raadplegen.Pas als de symptomen zó hinderlijk en onmiskenbaar zijn geworden dat zelfs de omgeving ze opmerkt, wordt de huisarts ingeschakeld, maar dan is de ziekte al zo gevorderd dat er niet veel meer aan kan worden gedaan dan pappen en nathouden (en hopen op goede zorg).
Wie nu leeft, nu zorgt
Dit is misschien wel een betere uitdrukking. Want nu geef je vorm aan je leven. Nu weten we, dankzij veel onderzoek, wat we kunnen doen of laten om de kans op dementie te verkleinen:
- bewegen (veel)
- gematigd en gezond eten
- goede nachtrust (géén slaappillen)
- niet roken
- weinig alcohol drinken
- stress verminderen (door yoga, meditatie, ademhalingsoefeningen)
- geraffineerde suikers vermijden
Klinkt eenvoudig. Nu alleen nog even doen.
Lees ook:
Omgaan met demente ouders