Koolmonoxide kan levensgevaarlijk zijn. Jaarlijks vallen er slachtoffers door koolmonoxidevergiftiging. Door een slecht functionerende geiser, cv-installatie, kachel of open haard bijvoorbeeld. Onnodig, want te voorkomen.
Lees ook:
Auto te water: dit moet je doen
Het is reukloos en onzichtbaar, dus je merkt er niets van. Bij inademing raak je al snel bewusteloos. Koolmonoxide (CO, niet te verwarren met CO2 = broeikasgas) staat niet voor niets bekend als een sluipmoordenaar. Wanneer je het inademt, kun je ernstig ziek worden of zelfs overlijden. In 2017 overkwam dat laatste zeven mensen, terwijl er zo’n tweehonderd in het ziekenhuis belandden.
Alarm
Alleen al in oktober en de eerste twee weken van november van 2018, toen de kou nog niet eens zo hevig was, werden er veertig mensen in het ziekenhuis opgenomen met een Koolmonoxide(CO)-vergiftiging. Brandweer Nederland en de Nederlandse Brandwonden Stichting slaan daarom alarm.
Te weinig kennis
Uit een representatieve steekproef die de Nederlandse Brandwonden Stichting heeft uitgevoerd, blijkt dat bijna 50 procent van de mensen niet weet dat ook een nieuwe ketel CO-vergiftiging kan geven. In de helft van de ongevallen is sprake van een nieuwe of pas onderhouden cv-ketel. De oorzaak is dan meestal een verkeerd aangesloten of losgeraakte rookgasafvoer. Het is daarom heel belangrijk dat je bij het plaatsen van een nieuwe ketel ook meteen de rookgasafvoer vervangt of in ieder geval laat controleren.
Risico’s
Een verkeerd geïnstalleerd, kapot of slecht onderhouden verbrandingstoestel als een gaskachel, geiser, cv- of combiketel kan levensgevaarlijk zijn. Zeker in een onvoldoende geventileerde ruimte. Maar ook als je een houtkachel of een open haard stookt kan er koolmonoxide vrijkomen. Bijvoorbeeld door een verkeerde installatie, gebrekkig onderhoud, een lekkende schoorsteen, slechte trek of verkeerd stookgedrag.
Verstandig stoken
Wat dat laatste betreft: een open haard is geen allesbrander, en allesbranders bestaan niet. In een open haard stook je goed gedroogd haardhout, in een houtkachel ook. Gooi je er maar gewoon van alles in, dan vervuil je de afvoerkanalen en de schoorsteen en kunnen er (te) hoge temperaturen ontstaan. Niet alleen kun je daarmee een schoorsteenbrand veroorzaken; bij een vervuilde schoorsteen komen de verbrandingsgassen ook in huis terecht. Mogelijk met koolmonoxidevergiftiging als gevolg.
Goed onderhouden
Verstandig stoken en goed onderhouden dus. Jaarlijks de schoorsteen laten vegen hoort daarbij, óók die van de cv-ketel. Net als voor een open haard of houtkachel geldt voor alle verwarmingstoestellen dat je die door een erkend installateur moet laten plaatsen én laten onderhouden: minstens eenmaal per jaar een onderhoudsbeurt.
Ventileren
Ook van levensbelang: ventileren. Zorg dat er altijd voldoende verse lucht (= zuurstof) wordt aangevoerd om het verbrandingstoestel z’n werk te kunnen laten doen. Een geel/oranje vlammetje bij de geiser bijvoorbeeld geeft aan dat ie te weinig zuurstof krijgt, hout in een open haard dat maar blijft roken zonder echt vlam te vatten heeft hetzelfde probleem. Zet een raampje open of een ventilatierooster, zodat er lucht – en dus trek – in het vertrek komt.
CO-melder
Heel belangrijk is het plaatsen van een veilige CO-melder, die alarm slaat als het koolmonoxidegehalte in huis te hoog wordt. Uit de eerder genoemde steekproef van de Nederlandse Brandwonden Stichting komt naar voren dat 43 procent van de ondervraagden niet weet dat je ook een CO-melder in de ruimte van het verbrandingstoestel (zoals cv-ketel, geiser, open haard, kachel) moet plaatsen. De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit maakte een overzicht van veilig geteste melders.
Als het mis dreigt te gaan
De eerste lichamelijke symptomen van een koolmonoxidevergiftiging lijken op een griepje: lichte hoofdpijn, misselijkheid, overgeven en vermoeidheid. Ook voel je je verward, slaperig en je krijgt een versnelde hartslag. Bij een hoge concentratie koolmonoxide treden er ernstiger symptomen op, zoals bewusteloosheid, een coma, met mogelijk zelfs overlijden als gevolg.
Meteen doen als je iets denkt te bespeuren:
- alle ramen en deuren wijd openzetten
- iedereen in huis waarschuwen
- zo snel mogelijk allemaal naar buiten
- 112 bellen, en eventueel de huisarts als er iemand al onwel is geworden
