Het is helemaal van deze tijd: een tussenjaar. Geen school of studie, maar een jaar ‘niks’. Je kind wil zichzelf ontdekken, nieuwe mensen ontmoeten, avonturen beleven, zelfstandig worden. Nadenken over wat hij of zij wil. Vinden we dit leuk? En wat als dat jaar bij jou thuis op de bank wordt doorgebracht?
Een tussenjaar
Hoewel Nederland achterloopt ten aanzien van bijvoorbeeld Noorwegen (een op de twee studenten) en Engeland en Australië (een op de vier studenten) is het ook hier doodnormaal aan het worden: een gap year. Ze hebben hun eindexamen in de pocket en geen zin om meteen weer te gaan blokken, of ze hebben nog geen idee wat ze verder willen.
Een tussenjaar is dan zo’n gek idee nog niet. Nog geen hypotheek, nog geen kinderen, nog geen vaste baan: dit is een uitstekend moment. Zelfs een topuniversiteit als Harvard is een groot voorstander van zo’n gap year. Maar: er wordt wel gesproken van ‘spend time in a meaningful way’. Een jaar lang op de bank liggen gamen of op kosten van je ouders aan het strand bivakkeren is misschien een super chill idee voor een tiener, maar een slechte invulling van zo’n tussenjaar.
Betere resultaten
Een gap year staat goed op je cv als je er echt wat nuttigs mee doet. Andere culturen en talen leren, vrijwilligerswerk, aan de slag in het buitenland of een cursus of vooropleiding volgen bijvoorbeeld. Dan kan een gap year uiterst nuttig zijn en goed uitpakken, blijkt uit diverse onderzoeken. Jongeren zijn na zo’n jaar vaak meer gemotiveerd en behalen betere resultaten dan studenten die geen tussenjaar hebben gehad. Ook blijkt dat ze dan vaak een weloverwogen studiekeuze maken.
Dat geldt bijvoorbeeld voor Martijn (20) die na zijn eindexamen totaal niet gemotiveerd was om te starten met een vervolgopleiding. Zijn middelbareschooltijd was een flinke worsteling en hij deed twee jaar over zijn eindexamen. Toen eindelijk de vlag uit kon, zag hij meteen al als een berg op tegen een volgende studie. “Eigenlijk heb ik het er een beetje op laten aankomen, want ik heb me te laat ingeschreven. Nu denk ik dat ik dat misschien wel bewust heb gedaan. Ik had er totaal geen zin in.”
Volwassen worden
Hij kwam vervolgens, tot wanhoop van z’n ouders, z’n bed vrijwel niet meer uit. Een slechte start van een ongepland gap year. “Na een paar weken zijn we om de tafel gaan zitten”, vertelt zijn vader. “Jij neemt een gap year, maar dan wel met een plan.” Martijn is vier maanden naar Zuid-Afrika gegaan om vrijwilligerswerk te doen en kwam als herboren terug. “Hij is in die maanden volwassen geworden. Wij zaten niet meer op z’n nek, hij moest zelf beslissingen nemen, hij moest grotendeels voor zichzelf zorgen. Nu is hij heel bewust gaan kijken welke studie hij wil gaan doen en heeft het zelfs voor elkaar gekregen om de laatste maanden van z’n gap year een stagebaan te vinden die aansluit op z’n toekomstige studie.”
Goed plan
Overweegt je kind een gap year? Juich het toe, maar zorg wel dat er een goed plan wordt gemaakt. Een paar maanden werken en een paar maanden reizen is een veelgehoorde invulling. Maar er kan nog veel meer. Tussenjaardeskundige (ja, die bestaan) Daniëlle Vogels zegt hierover: “Het is slim om na te denken over wat voor jezelf belangrijk is. Wat je graag wilt gaan doen en ervaren. Hoe je dat gaat omzetten in activiteiten. Een tussenjaar hoeft trouwens helemaal niet te betekenen dat je naar het buitenland gaat; ook in Nederland zijn genoeg mogelijkheden om een gap year goed in te vullen.”
Van uitstel komt afstel?
Veel ouders zijn bang dat een kind zo geniet van het tussenjaar dat het nooit meer gaat studeren. In de praktijk blijkt dat wel los te lopen. In veel gevallen weet een kind nog niet goed wat het wil studeren. Of ze beginnen slecht geïnformeerd aan een studie en krijgen daar halverwege spijt van. Zonde van de tijd en het geld. Zo’n gap year is dus een goed moment om actief na te denken over de studiekeuze.
Je kunt kiezen voor een studiekeuzetraject, zoals bij de Hogeschool van Amsterdam (HvA) en de Universiteit van Amsterdam (UvA) en in Groningen. Gesprekken voeren met andere mensen kan ook heel verhelderend werken. Dat ondervond Martijn: “Tijdens mijn vrijwilligerswerk heb ik veel gepraat met iemand die net klaar was met zijn studie Event Management. Ik had er nog nooit van gehoord, maar ik wist meteen: ‘Dit is iets voor mij.’ In september ga ik beginnen en ik kan niet wachten!”
Lees ook:
Eeuwig tijdgebrek? Doe eens niets!
