Altijd leuk als je iets te vertellen hebt bij een flesje Zuid-Afrikaanse wijn, dat glas mooie cognac of de scheut rum in de chocomel. Het blijkt dat wij Nederlanders toch maar mooi aan de basis staan van deze internationale big hits!
Wijn uit Zuid-Afrika
Wijn uit Zuid-Afrika staat in liefhebberskringen hoog genoteerd. Dat is te danken aan ene Jan van Riebeeck (1619-1677) die de handelspost op de Zuid-Afrikaanse Kaap de Goede Hoop stichtte en bestuurde. Hij vroeg aan de directie van de VOC (Verenigde Oost-Indische Compagnie) om toezending van druivenstokken. Het zat namelijk zo: op de lange zeeroute naar Indië was de Zuid-Afrikaanse Kaap een tussenstation. Het leek Jan een goed idee als hij de Nederlanders aan boord dan wijn kon bieden.
De grondleggers
Van Riebeeck kreeg wijnstokken toegestuurd die uit het Duitse Rijnland afkomstig waren. Ze waren verpakt in vochtige zakjes zeildoek. Vol verwachting werden ze geplant: resultaat nul. Maar Jan hield vol en een nieuwe zending, een jaar later, sloeg wél aan in de Zuid-Afrikaanse bodem. Zijn opvolger Simon van der Stel maakt van zijn boerderij, aan de voet van de Tafelberg, als eerste een wijnbedrijf, dat nog steeds bestaat. De rest is geschiedenis, zeggen ze dan. Maar het staat wel vast dat de kooplieden van de VOC de grondleggers zijn van de Zuid-Afrikaanse wijnproductie. Dat is toch een mooi verhaal als jij je vrienden een glaasje inschenkt!
Brandewijn: langer houdbaar
Nederlandse kooplui deden toen ook al zaken in Frankrijk. Ze sloegen ter hoogte van Bordeaux graag wijn in, dat ze per schip vervoerden naar Nederland. Eenmaal thuis smaakte die wijn naar niks: de kwaliteit had ernstig onder de zeereis geleden. Ze vroegen de Fransen om gedestilleerde witte wijn, die langer houdbaar is. ‘Gebrande wijn’ werd dat genoemd: brandewijn. De Fransen roken handel. Zo werd de basis gelegd voor wat nu cognac heet.
Net even anders
Iets verderop in Frankrijk werd ook al witte wijn gedestilleerd; dat noemden ze daar armagnac. Van de Engelsen, die toen in die omgeving de baas waren, mocht er echter geen armagnac over de rivier de Garonne richting zee vervoerd worden. Geen probleem voor de Nederlanders. Ze legden uit dat cognac net even iets anders was dan armagnac. De Engelsen pikten het en vooral importeurs rond de Zuiderzee wisten hun kostje gekocht.
Azen op rum
Onze landgenoten van destijds keken ook een deurtje verder. Zo werd in 1674 getracht het Caribische eiland Martinique op de Fransen te veroveren. Allicht om strategische redenen, maar toch zeker ook omdat er rum gemaakt werd. Nog steeds trouwens. Rum sloeg in Nederland al heel snel aan en is nu wereldwijd populair. Onze West-Indische Compagnie (WOC) had een vooruitziende blik!
