Winactie gesloten – ‘Kusje erop’  70 gezondheidsmythes ontrafeld + winactie

Van spinazie word je sterk, iedere dag een glas wijn is goed voor het hart en van kou word je verkouden. Zin of onzin? Deze, en nog veel meer andere gezondheidsmythes worden ontrafeld in het boek ‘Kusje erop’ dat binnenkort uitkomt. Reserveer nu alvast je exemplaar! Blijtijds geeft je een voorproefje én je kunt het boek winnen!

Lees ook:
(z)Weetje: 5 weetjes over zweet

Huisarts Rutger Verhoeff en gezondheidsjournalist Tijn Elferink treffen bijna dagelijks mensen die hun wijsheid op het gebied van gezondheid van het internet halen, of die zich baseren op wetenswaardigheden uit ‘grootmoeders tijd’. Soms is dat onschuldig maar zo nu en dan vormt het ronduit een gevaar. Met ‘Kusje erop’ geeft het duo op humoristische wijze en wetenschappelijk onderbouwd antwoord op de zin of onzin van veel voorkomende gezondheidsmythes. Blijtijds licht er een aantal uit. Herken jij ze?

In de volksmond is het een bekende uitspraak ‘nog eens een maagzweer te krijgen’ door de stress. Hoewel stress absoluut niet gezond is voor je lichaam, ligt de waarheid achter deze uitspraak toch net wat genuanceerder. Een maagzweer is een kraterachtige open wond doordat het slijmvlies van de maag beschadigd is. Dit levert veel pijn in de buik op, die vaak na het eten wat minder wordt. 70% van de mensen met een maagzweer danken dit aan een maagbacterie met een tropische naam: Helicobacter Pylori. De overige dertig procent krijgt een maagzweer door medicijnen als diclofenac/Voltaren, naproxena/Aleve en ibuprofen (NSAID’s).

De rol van stress (het gaat in dit geval om psychische stress en niet lichamelijke door operatie of ziekte) in het verhaal verschilt van persoon tot persoon. Uit verschillende onderzoeken blijkt dat stress de klachten kan verergeren en daarmee een ‘cofactor’ is, evenals roken en slecht slapen. Factoren waar de ene persoon nou eenmaal beter tegen kan dan de ander. Bovendien ervaart iedereen stress anders.

Oordeel: vergeet en onderschat de rol van stress niet. Hoewel het niet de directe oorzaak van een maagzweer is, heeft het er wel invloed op. Iets wat fervent Rennie-slikkers vast niet ontkennen.

Zeg eens eerlijk; zeg jij ook weleens tegen je partner of kinderen dat ze zich warm aan moeten kleden omdat ze anders nog kou vatten? Om te onderzoeken of deze gezondheidsmythe klopt nam auteur Tijn de proef op de som, onder andere door een week lang zonder jas boodschappen te doen in de winter en zich te baden in ijs. Het resultaat: geen snip (snot) aan de neus, geen verkoudheid te bekennen.

Verkoudheid is een ontsteking van de slijmvliezen in neus, keel en bijholten. Dat we in de winter vaker verkouden zijn dan in de zomer heeft te maken met het feit dat we ’s winters vaker op elkaar zitten in afgesloten ruimtes. Daarnaast daalt onze lichaamstemperatuur wat, waardoor luchtwegen vernauwen en afweercellen minder goed hun weg kunnen vinden en virussen vrij baan hebben. Ten slotte overleven virussen makkelijker in de droge, winterse lucht.

Oordeel: dit is er een in de categorie ‘gezondheidsmythes die absoluut niet koppen’. Kou kan zelfs helpen om je weerstand te verbeteren.

Kusje erop? Dat zegt waarschijnlijk iedere ouder weleens tegen zijn kind in de hoop dat het helpt. Al was het maar om het huilen te stoppen. Naarmate we ouder worden vragen we niet meer om een kusje, maar vinden we pijn nog steeds totaal niet fijn. Toch heeft pijn een functie, het waarschuwt je namelijk om in actie te komen en dat hebben we te danken aan allerlei slimme processen in onze hersenen, huid en zenuwen.

De auteurs van dit boek gingen op zoek naar bewijskracht van de pijnstillende werking van kussen. De eerste is heel simpel: pijn wordt minder gevoeld als er op hetzelfde moment iets anders wordt gevoeld. Dit is de zogenaamde Poorttheorie. Een andere vorm van bewijs is ons limbische systeem, dat al onze pijnervaringen heeft opgeslagen en zelfs even geblokkeerd kunnen worden. Een kus op een kapotte knie is dus opgeslagen als pijnstillende werking die wordt opgehaald uit ons limbische systeem zodra de methode weer wordt toegepast. Ten slotte is er nog het placebo-effect.

Oordeel: een kusje erop verzacht zeker niet de meest extreme pijnen, maar het helpt zeker weten.

Schoonheidsspecialistes, het internet: vraag maar raak en je krijgt vaak het antwoord dat je door een haar uit een moedervlek te trekken cellen activeert die huidkanker veroorzaken. Auteur en tevens huisarts Rutger kan deze mythe ontkrachten. Hij leerde tijdens zijn coschappen dat moedervlekken met haren onschuldig zijn. Maar wil dat zeggen dat het trekken aan zo’n haartje dan niet alsnog iets teweegbrengt?

Huidkanker wordt veroorzaakt door een melanoom, die ontstaat uit pigmentcellen van de opperhuid. De oorzaak hiervan ligt in erfelijke aanleg, blootstelling aan de zon en genmutaties. Daarnaast hebben mensen met veel atypische moedervlekken en een licht getinte huid een wat groter risico.

Oordeel: dit is een veelvoorkomende fabel uit het rijk der gezondheidsmythen. Een haar uit een moedervlek trekken zorgt niet voor huidkanker, of anders gezegd: voor een mutatie in de huidcellen.

Deze gezondheidsmythe wordt direct en met een ferme ‘nee’ ontkracht. Het hormoon melatonine wordt aangemaakt in onze pijnappelklier en hoort ervoor te zorgen dat we slaperig worden zodra het donker wordt. Het reguleert ons dag- en nachtritme. En dat is waar de schoen wringt bij veel artsen. Zij zien dat melatonine, dat gewoon bij de drogist te koop is, wordt gebruikt bij slaapproblemen. Het werkt echter alleen wanneer je een verstoord slaap-waakritme hebt, zoals een jetlag.

De auteurs beschrijven diverse misverstanden die gepaard gaan met ons ‘vrije melatoninegebruik’. Zo is het dus geen slaapmiddel maar een middel om je biologische klok te beïnvloeden. Gebruik je het als slaapmiddel, dan kan het je zelfs gaan tegenwerken doordat je op verkeerde momenten slaperig gaat worden (overdag). Het tweede misverstand of probleem is dat we door de vrije verkoop al snel te veel tot ons nemen. Dat kan ervoor zorgen dat de lichaamseigen productie afneemt. Ten slotte neemt men het pilletje vaak kort voor het slapen gaan. Dat is een misverstand, want wil het effect hebben, moet je het al uren voor het slapengaan in nemen. Uit de onderzoeken van de auteurs blijkt duidelijk dat artsen sterk voor een verbod op vrije melatonineverkoop zijn.

Oordeel: de heren adviseren een arts te raadplegen als je problemen hebt met slapen. Een melatoninepil gaat je namelijk niet helpen beter te slapen.

Bovenstaande gezondheidsmythes zijn slechts een kleine en ingekorte weergave van alle mythes die in het boek worden behandeld. Op heldere en humoristische wijze stellen de auteurs allerlei zin en onzin aan de orde. Nieuwsgierig naar alle mythes? Doen dan mee en maak kans op 1 van de 5 boeken ‘Kusje erop’. Meedoen kan t/m 27 oktober 2020.

Lees ook
Zo verslavend is neusspray